Geleneksel Türk  Tiyatrosu tadında bir çalışma ve geçen 15 yıl ….

‘’Marko Paşa’’ adlı oyun 1920’li yılların İstanbul’un da otoriter ,varlıklı bir paşa ve ailesinin yaşamına izdivaçla katılan içgüveysi damat Hayrullah ile Meziyet’in  sıkıntıları üzerine kurulmuş olaylara ,doğrudan veya dolaylı olarak katılan  Suat-Mürvet ve Seyfettin-Güzin’in yine  Paşanın merkezciliyetciliğin de yer alan bu durumlarının   istem dışı gelişmesi ve Müşerref hanımında yapıcı tutumları ile beklenen mutlu sona ulaştırılmasında olaylar saklanmıştır.

Franz Von Schönthan ile Gustav Kadelburg tarafından yazılan ‘’ Marko Paşa’’ , Nejat Uygur tarafından 15 yıl önce uyarlanmıştır.

2015 yılında ise aynı oyun genel özellikleri kaybettirilmeden müzik ve dansla yeni bir oluşum ,yeni bir tad ile   Süheyl  & Behzat Uygur Tiyatrosunda yönetmen Uğur Babürhan tarafından yapılandırılmıştır.

Üniversite yıllarımda öğretim üyeleri komedi ,içerikli özel tiyatroları  fazla…

Üniversite yıllarımda çok net hatırladığım anılarım arasında ,komedi ağırlıklı bazı oyunlara, bazı öğretim üyelerinin pek itibar etmemesi üzerine olmuştur.

Komedi’nin çok ciddi bir iş olduğunu sık,sık vurgulamalarına rağmen bu tür oyunların sahnelendiği pek çok tiyatro için salık vermedikleri gerçeğini düşündükçe de sonraları hep üzülmüşümdür.

Usta Nejat  Uygur’un oyunlarından çok azını seyretmişliğim bu yüzden olmuştur.

Nejat Uygur  geleneksel tiyatro’nun ögelerini doğru yerde ,en doğal haliyle kullanırken insan faktörünü de asla  göz ardı etmemiştir.

Mutsuzlukla mutluluğun yer değiştirdiği,çabuk çözünürlüğün gerisinde sevgiye ,güldürüye bolca yer veren komik  anlayışının tüm alt katmanlarından  komedya’sında da Nejatça ‘dan  çokça   faydalanıldığı  görülmüştür.

Geçmiş de olduğu gibi bugün de naiflik hep düşündürmüş,geleneksel’in  sancıları  da hep olmuştur.

Bu sancılar türün kabul edilmesi , beklentilerin  doğru  ilişkilendirilmesi ,  iyi anlaşılmaması  durumundan ortaya çıkmıştır.

Uygurlar ve 2015 ‘’Marko Paşa’’ Modernlik üzerine …

İki bölümden oluşan oyun da, geleneksel üzerine modern tiyatronun yapı taşlarını organik bir biçimde bu türe  karıştırmak , Usta’nın çocukları olarak tiyatro yapmaya yakın bir zorluk gibi  olmasa da  , önemli  bir zorluk  daha  bu çalışma ile üslenilmiş ve aşılmıştır.

Geleneksel’i reddetmeden getirilen yeni yorum oyunun  sıcaklığını asla kaybettirmemiştir.

Marko Paşa ‘da öz olarak samimi ,sıcak,halkla 15 yıl öncesine benzer  buluşmanın  getirdiği komik ögelerin, güldürü’nün  ötesinde yeniyi çağrıştıran  biçimsel   yenileşmeye gitmesi daha çok  tercih edilmiş  gibi görünse de ,Oyun  bir çok ayrıntı da düzeltme,arınma ve lüzumsuz tekrarlar da tekrarsızlık  gibi önemli ve asal  yeniliği  de  almıştır.

Müzik ,şarkı ,dans anlamında  başarıyı ,dekor ve kostüm de ise özüne uygunluğa ters düşmeyen bir düzgünlük ve görsel rahatlığı yakalamıştır.

Nejla Uygur ve Süheyl,Behzat Uygur,Şahnaz Çakıralp,Uğur Babürhan,Leyla Yüngül,Önder Keskin,Burcu Afşin,Ömer Yılmaz ise Marko Paşa’nın başarılı kadrosunu  Usta’sız ama onun yolunda oluşturmuşlardır.

Nejla Uygur ve Uygur Tiyatrosu…

Nejla Uygur’un sahne de yer alması ise   oyunu taçlandırmıştır.

Oyunculuk ötesi kazanılmış zarafeti ile oyunculuğun harmanlanmasına imrenilecek bir örnek olarak tüm oyun boyunca  seyircinin gözleri  Nejla Uygur üzerinde hayranlıkla  kalmış ve izlenmiştir.

‘’Marko Paşa’’ da Süheyl ‘in gelenekçi yapıyı oyunculukta yakın olması ve üstlenmesi,Behzat’ın ise yenilikçi yapıya daha bir yakınlaşması oyunculuk anlamında da farklılıklarını ortaya koymuş anlamlı  dengeyi oyun da yaratmıştır.

Çakıralp,Yüngül,Keskin,Afşin,Yılmaz’ın katkıları ise bu güzel resmin şekillenmesinde önemli olmuştur.

Marko Paşa da Uğur Babürhan başarısı göz ardı edilemeyecek kadar güzel bir paşa tiplemesi ile özdeşleşmiştir.

Dans,Kostüm,Işık düzeni için Ömer Yılmaz,Sadık Kızılağaç,Gürcan Arsu ‘ya alkışlarımız yürekten olmuştur.

Bir teşekkür geleneği üzerine…

Oyun’un finalin de Süheyl &Behzat Uygur Tiyatrosu tüm kadrosu ile geleneksel yapının özenilecek  bir ögesi olan teşekkürlerini de önce gelen dostları,ardından da tüm seyircileri ile paylaşmaları da bu güzel tür’e özel yapının temsilcisi olan Süheyl & Behzat Uygur ve arkadaşlarına   bizim de  özenle teşekkürlerimizi bırakarak ayrılmamıza neden olmuştur.

Füsun Akmen Balkaya

14.04.2015/Profilo-İst.