Mekan Artı, geçtiğimiz sene sahnelediği “80’lerde Lubunya Olmak’ oyunuyla, Türkiye’de şimdiye dek görülmemiş bir şekilde yaşamını sürdüren ‘eş cinsel’ bireylerin yaşantısına ayna tuttu. Aslında ‘görülmemiş’ yerine, ‘kendilerini özgürce ifade etmekten korkan insanların görünmek istememeleri’ demeli. 80’lerin karmaşık siyasi çalkantıları içinde, darbeciler tarafından adeta soykırıma uğrayan insanların acıları yine aynı grup tarafından 90’larda ‘toplumda biz de varız’ sloganına nasıl dönüşüyor, farklı bir tarzda izliyoruz. “90’larda Lubunya Olmak” metnini ‘Siyah Pembe Üçgen Derneği İzmir Şubesi’ yazmış, Ufuk Tan Altunkaya yazılan metni sahneye uyarlamış ve yönetmiş. 80’lerde anlatılan konunun aksine, bu kez sahneyi farklı bir algıyla donatan Altunkaya, kendi teatral çizgisinin dışına çıkarak iki perdelik gösteriyi çarpıcı karelerle seyircisine sunuyor.

Konuda karşımıza genç bir delikanlı çıkıyor. İstanbul’a yeni gelmiş, eş cinsel olduğunu hissettiği günden bu yana kendisi gibi insanlarla buluşup duygularını özgürce yaşamının peşinde. Gezi Parkı’nda 90’lı yıllarda eş cinsellerin oturduğu iddia edilen banklara gidip çevresinden gelip geçenleri izliyor. Hayata tutunan taze kalbi alışık olmadığı olayları görünce önce bir korkuya kapılıyor, ama sonrasında hoşlandığı erkeği keşfeden karakterimiz ilk yakınlaşmasını yaşamaya başlıyor. Elbette kendisi cinsiyet değiştirmeden hayatını yaşadığı için, sokaklarda ‘kadın’ olarak yaşamını sürdüren eş cinsel seks köleleri de konuya dahil. Ayrıca Aksaray civarında sadece eş cinsellerin gittiği ve eğlendiği meşhur cafe/bar olayların içinde gözükünce, dönemin ünlü ‘Sanat Güneşi’ nin o barda yaptığı çılgınlıklar birer birer konuda yerini almış. Ve elbette en önemlisi, gay/lezbiyen oluşumun toplumda kendisini var etmek için giriştiği dernek olayı; 90’larda yapılan ilk onur yürüyüşü macerası. Elbette bu anlattıklarımız olayın görünen bilindik yüzü. Arka kapılara baktığımız zaman Ülker Sokak’ta hayatta kalma mücadelesi veren eş cinsel insanlara uygulanan akıl almaz şiddet konunun en derin tarafı. Ayrıca Hortum Süleyman’ ın seks işçisi eş cinsellere uyguladığı işkenceler suratımıza derin bir tokat indiriyor. Tabi tüm bu olanların içinde karakterimiz kendi kimliğini özgürce yaşamak için mücadelesinden asla vazgeçmiyor. Dört kişi bile olsalar ‘Onur Yürüyüşü’nden asla vazgeçmiyor. Derken elde edilen zaferin yansımalarını 2014 yılında Beyoğlu’ nda on binlerce insanın katıldığı ‘Onur Yürüyüşü’ ile görüyoruz.

Konuyu hızlıca özetledikten sonra oyuncuların, yönetmenin oyunda neler yaptığına bakalım. Oyunda Didem Topatan, Murat Baykan, Nilsen Arbaş, Sinan Coşkun, Şebnem Nazlı Karalı rol alıyor. Murat Baykan ana karakterin duygusal gelişiminden ilk cinsel yakınlaşmasına; kimlik arayışını topuma kabul ettirmeden tanık olunan acı dolu olaylara geniş açılımları içine katarak rolünü harikulade sergilemiş. Konuyu tek başına sırtlayıp götürüyor desem yalan olmaz. Fakat grubun diğer isimlerine haksızlık yapmamalı. Kadın oyuncuların oyuna katkıları olağanüstü diyebilirim.

Yönetmen Ufuk Tan Altunkaya, 1990’lı yılların ‘pop’ şarkıları eşliğinde araya kattığı ironilerle konuyu dramatik anlatımdan kotarmış. Geçmiş oyunlardaki gibi farklı anlatı tekniklerini bir kenara koyan yönetmen, stabil konuyu çevresel etkileşimle seyirciye sunmuş. Yönetimsel başarı öylesine bariz ki, insan konunun sürükleyiciliği karşısında gayet keyifle sahneye bakıyor. Oyuncuların hem karakter çözmedeki başarısı hem de oyunun hızlı akan temposunu sekteye uğratmama gayretleri taktire şayan! Mekan değişikliğinin bol bol kullanımı hiçbir açıdan sırıtmıyor. Ekibin oyuna inanarak rolüne eğildiğini görmek mutluluk verici.

Alternatif Sahnelerde çoğu oyun bir-iki çekyat, iki sandalye ile oynanırken, Mekan Artı ‘Oda Tiyatro’ mantığını profesyonel düzleme çekiyor. Işık-dekor-kostüm üçleminde grubun gösterdiği incelik “90’larda Lubunya Olmak” gösterisini sezonun en iyi oyunlarından bir tanesine dönüştürmüş. Eleştirmen tavsiyesi, muhteşem çalışmayı muhakkak izleyin!

Mekan Artı
Telefon: 0 212 224 57 56
http://www.mekanarti.com / iletisim@mekanarti.com
Adres: Üftade Sokak Numara 31 Harbiye İstanbul

Yaşam Kaya / yasam.kaya@gmail.com