Annem Güneş Sezai Akmen anısına

“FARE KAPANI”

Ankara Devlet Tiyatrosu ,Agatha Christie’nin aynı adlı romanından uyarlanan ‘Fare Kapanı’ adlı oyunu ile yine sezonun en renkli ve yoğun döneminde özlenen başarıya imzasını atmıştır.

Agatha Christie ve Altmışaltı Yıl…

Polisiye ve popüler edebiyatın vazgeçilmez İngiliz kadın yazarı Christie, yalnız geçen çocukluğunun ve ev eğitiminin ülkesinde yaşayan nadir örneklerinden biri olmuş yine ülkesinde sıra dışı yaşamı , başarısı ve ödülleri ile kendisine olan ilgiyi uzun yıllar üstünde tutmayı başarmıştır.Agatha Christie’nin Kraliyet ailesi için yazılmış Üç Fare adlı radyo oyunundan uyarlanan anılan oyunu ilk kez Devlet Tiyatrolarına bu sezon taşınmış,ülkemizde bu oyunun seyirci ile tanışma tarihi Dormen Tiyatrosu ile geçmiş yıllarda olmuştur.Oyun bu yıl kendi ülkesinde yaptığı prömeyer (premıere) ile de altmışaltıncı (66.) yılını kutlamıştır.

İpek Çeken Yönetmen Koltuğunda !

Savaş Özdural’ın başarılı çevirisi ile Fare Kapanı adlı polisiye oyun, tiyatromuzun önemli kadın sanatçılarından İpek Çeken ismini bu sefer yönetmen koltuğunda seyirci ile buluşturmuştur.Kadın olmanın getirdiği hassas dokunuşlarını zekası,akademiksel yapısı ve oyunculuk tecrübesi ile gün ışığına çıkaran başarılı sanatçı İpek Çeken, Devlet Tiyatrosunda üstlendiği ilk yönetmenlik çalışmasında imzasını aynı başarı ile bu koltukta da atmayı başarmıştır.

Hepimizin zaman,zaman aklına takılan bir soru olan oyuncu yönetmen,yönetmen oyuncu ilişkisinin tam olarak verilemeyen cevabını bu başarı ile yeniden bizce gündeme taşıyan Çeken oyunun ‘Zaman,mekan,dil,dekor,kostüm,aksesuar birliği içinde olmasını özellikle istemiştir.’ Ortak uslup anlayışını benimserken ; ‘Abartılı teknolojinin tiyatro içindeki insanı saklamak ya da kaybetmek gibi zorlamalardan uzak kalma anlayışının kendisi için hareket noktası olduğunu da paylaşmıştır.’

Fare Kapanı ve Özenli Çalışma …

Soğuk bir kış günü , Londra da işlenmiş cinayet sonrası malikaneden otel-motel dönüşümü olmuş, ulaşımı hava şartları nedeniyle zor olan mekana gelen farklı özellik ve cinsiyetteki müşterilerin kendi ilginç önce davranış sonra öykülerinin anlatıldığı oyun Fare Kapanı bir çok ilki de içinde ve özelinde uzun yıllar taşımıştır.

Agatha Christie’nin yaşamının ,kadınsal özelliklerinin ,sevdiği çiçek ve renk detaylarına kadar araştırması yapılan oyunun masa başı çalışmasında çağının tüm özellikleri de yönetmence detaylandırılmıştır.

Komik unsurların da önemsendiği ve paylaşıldığı sevimli polisiye oyunda ilginç ve şaşırtıcı ipuçları olarak eldiven,bilet,kayak,telefon hat kesikliği vb durumlar ise oyuna ilginizin sonuna kadar devamını ve sıcaklığını sağlayabilmiştir.

Oyunda birincil derecede dinamikler olan yönetmen ,oyuncu ve yazar işbirliğinde müthiş bir araştırma,dikkat ve yine öz de uyum dikkatimizi çekmiştir.İkincil derece de ama özü destekleyici ve en az onlar kadar önemli olan etmenler (Dekor,kostum,ışık,efekt,müzik) ile de oyun başarılı işbirliğini yakalamıştır.

Oyuncuların Başarısı ile Ortaya Çıkan Mükemmel Fotoğraf!

Oyunda sahne sırası ile tanıştığımız birbirinden farklı karakterlerin yine farklı cinsiyet ve fiziksel özellikleri ile beklentimizin dışında olabileceği başarılı yönetmenin küçük dokunuşları ile seyirciye hissettirilmiştir.

Gereksiz efekt ve müzik tınılarından tamamen arınmış ortak kullanım alanı olan salon atmosferinde , kişiler kötü hava şartlarına rağmen çeşitli amaçları nedeniyle yer ayırttıkları gerçekte bir butik dağ oteline ulaşmayı başarabilmiş ve seyirci ile burada tanışmışlardır.

Yönetmen bu farklı karakterleri 50’li yılların dönemsel ayrıntıları içinde yaş ,cins,meslek bakımından birer temsilci olarak adeta görüntülemiştir.Takım oyunculuğun öne çıktığı bu fotoğraf da Mollie Rallston(Pınar Gün Topçu), Giles Rallston(Alpay Ulusoy), Christopher Wren(Şevki Çapa), Bayan Boyle(Şebnem Gürsoy), Binbaşı Metcalf(Nezih Işıtan), Bayan Casewell( Gaye Alacacı), Bay Paravicini (Levent Şenbay), Komiser Trotter (Durukan Ordu), Radyo Anons (Ahmet Erkut), Haber Spiker(Hakan Aslan) isimleri yazılı her kimlik tüm fotoğrafın doğru karelerini oluşturmuş ve diğer teknik etmenlerinde doğru yerde katılımı ile lobby ya da ortak buluşma salonu oyunun temel sahne fotoğrafını ve hareket noktasını oluşturmuştur.

Oyuncular Üzerine Küçük Notlar..

Mrs.Rallston ve Mr.Rallston otele dönüştürdükleri bu malikanede karşılayacakları müşteri heyecanına ilk perdenin başında biraz kendi heyecanlarını da katmışlar,konuşmalar her iki oyuncu içinde ezber akışı olarak algılanmış, ilk yarım saat içinde ise bu heyecanın yerini daha sakin bir iletişim ile karşılıklı dengeyi yakalayan oyunculuğa bırakmışlardır.Genç Mr.Wren oyunda komik unsurların ortaya çıkmasına yardımcı olurken ,görüntüyü destekleyici kostüm rengi,saç ve davranışlarını pekiştiren yetenekli genç oyuncu ile alkışlarımız buluşmuştur. Bayan Boyle gerçekten sahneye hakim olan devamlı olumsuzu getiren tavırları ile erken cinayete kurban gidişi seyirci tarafından görsel eksiklik olarak hissedilmiştir.Binbaşı Metcalf ise mesleki özelliklerinin getirdiği rahat ve ölçülü tavırları ile ortaya çıkan fotoğrafta tecrübenin temsilcisi ve sürpriz kimlik olarak dikkatleri üzerine çekmeden amacına ulaşmayı bilmiştir.Bayan Casewell sert , soğuk tavırlarını tamamlayan mimikleri ve özellikle de kostümsel bütünlüğü sağlayan erkeksi duruşunun ortaya çıkardığı fotoğrafın ilginç ismi olmuş, Bay Paravicini gerçekten sahne empatisi ile seyircinin fazlaca dikkatini çekmiştir.Komiser Trotter bu fotoğraf da en çok seyirciyi tedirgin eden kayakları,ilginç saçı,sert ve suçlayan uslübu nedeniyle fotoğrafımızda katil kim? sorusuna cevap arayan ilk sekiz daha sonra yedi kişiden biri olmuştur.

Dekor, Kostüm, Işık ve ….

Dekor Tasarımında Tayfun Çebi İngiliz yapısına ters düşmeyen renk, döşeme,yerleşim,aksesuar(Duvar tabakları,fotoğraf çerçeveleri,piyano,radyo,vb)perde ,duvar renk uyumu ile perde modeli ve mevcut mekanda yarattığı tüm atmosfer ile gerçekten titiz bir çalışmaya imzasını attığı görülmüştür.

Kostum Tasarımında yine çok tecrübeli bir isim Sevgi Türkay çalışması kostümsel dönem özellikleri ile birlikte şapka,yelek,yaka detayları ,renk kombineleri ile tüm aksesuarlarda yakaladığı küçük ışıltılar kişilerde önemli vurguya yardımcı olmuştur. Özellikle genç ve başarılı Wren için betimlediği yelek ile Casewell kostümü oyunda en başarılı kostüm parçaları olarak öne çıkmıştır.

Işık Tasarımında Osman Uzgören kar ,fırtına gibi iklimsel olayların pencere detaylarında oluşturduğu ve belirginleştirdiği izler ile iç ve dış mekana yansıyan diğer ayrıntıların görselliğinde gerçekten iyi olmayı !aşmıştır.Şömine başta olmak üzere ışığın dokunduğu her yer teknolojik gösteriye dönüşmeden ,seyirciyi yormadan doğru sınırları içinde başarı ile kalmasını bilmiştir.

VE…

Oyuna katkıda bulunan Berrin Demir,Nur Serengil,M.Levent Ünal,Tayfun Gültutan,Alper Öğüt,Esra Erkut,Ender Ünver,Murat Üstün,Elif Kozan,Levent Dündar,Rıfat Ağırtaş’a da teşekkürlerimizi göndermek isteriz.

İpek Çeken’in ….’Devletimizin tiyatrosunda oynanan oyunların sürekliliği ,başarısı ile seyircisinin alkışı ve yolumuzun engelsiz, aydınlık olması dileği bizim de dileğimiz olmuştur.

Füsun AKMEN BALKAYA

17.11.2018 /Şinasi Sahnesi-K.dere